Monday 17 September 2012

Sakkie Spangenberg en Modernisme

Sedert die begin van die jaar vind daar 'n gesprek oor die wetenskaplikheid van sogenaamde "Bybelwetenskap" in die tydskrif Markplein plaas. In 'n brief aan Markplein (Junie 2012) het ek aangevoer dat Bybelwetenskap in effek 'n "pseudo-wetenskap" is. Sakkie Spangenberg het toe in 'n brief daarop gereageer (Julie 2012). My reaksie op sy skrywe verskyn in die nuutste uitgawe van Markplein (September 2012). Ek plaas dit ook hier op my blog.

Willie McLoud reageer in sy brief op Sakkie Spangenberg se artikel wat in die Julie uitgawe van Markplein verskyn het en waarin hy verduidelik het hoe die Bybelwetenskap werk.
Ek wil graag op Sakkie Spangenberg se reaksie op my brief in Markplein (5/2012) reageer. Volgens Sakkie het ek 'n broertjie dood" aan die woord "Bybelwetenskaplike". Dit lyk vir my so al of Sakkie my met hierdie opmerking soos 'n lastige vlieg probeer afskud. Hy ignoreer my problematiek en gaan gewoon voort om te bevestig dat "vakspesialiste" soos hy weet wat hulle doen. So asof ander mense geen reg het om vrae te vra nie. So asof net hy en ander "Bybelwetenskaplikes" die reg het om uiteindelik uitsprake oor die "wetenskaplikheid" van hul studieveld te maak. Na my mening gaan dit hier oor die wortel van die problematiek wat die huidige godsdienstige gesprek in Suid-Afrika raak. In Afrikaans word die woord "wetenskaplik" in 'n baie wye sin gebruik - dit kan 'n empiriese wetenskap maar ook hermeneutiese dissiplines soos teksstudies insluit. Hierdie vaagheid in die omskrywing van die woord "wetenskap" gaan terug na die tyd van modernisme toe verskeie dissiplines (soos teksstudies) in hul poging om as "wetenskappe" erken te word, nog empiries-wetenskaplike benaderings nagestreef het. My aanklag is dat dit die vakgebied ten diepste gekompromitteer en uiteindelik ook gediskrediteer het, juis omdat die dissipline vanuit sulke positivistiese wortels gegroei het. Ek maak die aantuiging dat die verwerping van die historisiteit van alle wondergebeure in die Bybel juis die gevolg is van hierdie benadering wat deur die jare in die studie van die Bybelse teks gevolg is.

My betoog is dat ons nie alleen tussen die ou pre-moderne en die latere moderne paradigma moet onderskei soos Sakkie noem nie, maar ook tussen die moderne en postmoderne paradigma. Alhoewel ek nie by die postmoderne paradigma inkoop nie, stel ons situering in die postmoderne era ons in staat om die moderne paradigma sinvol te kritiseer. Dit lyk vir my so al of Sakkie nog in die raamwerk van die moderne (waarby ek modernistiese bedoel) paradigma opereer (Diek se artikels in Markplein toon dieselfde inslag). Dit blyk vir hom moeilik te wees om te aanvaar dat ons vandag vir verskeie narratiewe kan ruimte maak en dat "wetenskaplikes" soos hy wat in hul vakdissiplinêre paradigma vasgevang is (soos die wetenskapsfilosoof Hans Kuhn uitgewys het) dit uit die aard van die saak moeilik vind om te aanvaar dat ander narratiewe ook geldig kan wees. Oor sy summiere verwerping van die moontlikheid dat prominente Bybel figure soos Abraham werklik kon lewe, kan ek net na die werk van Martin Bernal verwys (veral bekend vir sy boek "Black Athena"), wat toon dat die "hiperkritiese" en "beterweterige" houding van geleerdes nie aan die feit verander dat diegene wat die tekste geskryf het baie nader aan daardie gebeure gelewe het nie (in direkte kontinuïteit van daardie vroeë tradisie). Hulle was in sekere opsigte in 'n baie beter posisie as ons om oor daardie geskiedenis te oordeel. Ons weet vandag (in die postmoderne tyd) dat hipotese-toetsing in teksstudies altyd voorlopige data insluit (dit is nie in empiriese eksperimentering of gekontroleerde ondersoek gegrond nie) en dat Bybelse geleerdes in effek nooit in 'n posisie sal wees om te weet of hulle enigsins "reg" is nie. Soos reeds genoem, vind alle hipotese-toetsing verder in die raamwerk van die "wetenskaplike" tekskritiek paradigma plaas wat onherroeplik deur sy modernistiese wortels gekompromitteer is.

Vir enige "oop gesprek" is dit belangrik dat die gespreksgenote regtig probeer om na mekaar te luister. Ek is nie seker of Sakkie (en Diek) regtig "hoor" wat ek sê nie. My siening is in my boek Op soek na Abraham en sy God (Griffel) beskikbaar.

Willie McLoud


My vorige skrywes aan Markplein is ook op hierdie blog gepos (www.wmcloud.blogspot.com) en kan gelees word deur op die sleutelwoord "Markplein" regs op die blog te klik. 'n Belangrike artikel oor Bybelwetenskap getiteld "Om te glo of nie te glo nie..." het in Pomp 12 verskyn en verskyn onder die lys van populêre artikels regs op hierdie blog.

Ref. wmcloud.blogspot.com

No comments:

Post a Comment